***2
شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران
• یکی از شرکت های مهم فرعی تابع شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب است که با تولید متوسط 740 هزار بشکه نفت در روز سهم عمده ای در تامین درآمدهای اقتصادی کشور دارد .
•اداره مرکزی این شرکت از حیث جغرافیائی در استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده ، لیکن تاسیسات شرکت در چهار استان خوزستان ، بوشهر ، کهگیلویه و بویراحمد و فارس قراردارد . همین ویژگی ، موقعیت این شرکت را در بین سایر شرکتها از درجه اهمیت ویژه ای برخوردار نموده است .
***3
تاریخچه و موقعیت
منطقه نفتخیز گچساران در سالهای 3 و 1302 هجری شمسی مورد مطالعه قرار گرفت . در سال 1310 عملیات حفاری برای چندمین بار آغاز شد و پس از حفر چاه های بسیار در لایه آسماری ، بالاخره تولید نفت از مخزن گچساران از سال 1318 هجری شمسی باچاه شماره 13 آغاز شد .
میدان نفتی گچساران در فاصله 220 کیلومتری جنوب شرقی اهواز قرار گرفته و شامل سازندهای شکافدار آسماری و بنگستان بوده که در جهت عمومی شمال غربی ، جنوب شرقی طاقدیسهای میادین نفتی جنوب ایران واقع شده است . این میدان ، طاقدیسی به طول حدود 70 کیلومتر و عرض 6 تا 15 کیلومتر است . عمده تولید نفت از سازند آسماری این میدان صورت می گیرد که عمدتاً از سنگهای کربناتی تشکیل شده است . اولین چاه بنگستانی که به تولید درآمد ، چاه شماره 36 بود که بهره برداری از آن از سال 1340 آغاز گردید . تاریخچه بهره برداری از مخزن نشان می دهد که بجز یک دوره کوتاه بین سالهای 1330 تا 1332 ، تولید از مخزن گچساران همواره ادامه داشته و میزان تولید نیز همیشه سیر صعودی داشته است بطوریکه در سال 1353 به حداکثر میزان خود یعنی بالغ بر 940 هزار بشکه در روز رسیده است . مطالعات میزان بهره دهی چاهها نشان می دهد که شاخص بهره دهی از 2 تا بیش از 500 پام / بشکه در روز متغیر می باشد که این اختلاف زیاد بین شاخص بهره دهی چاهها ، بیانگر تاثیر شدید سیستم شکافدار و تراکم شکاف ها و نهایتاً برخورد دهانه چاه با شکافها می باشد .
***4
•نفت
اگرچه اداره مرکزی این شرکت از حیث جغرافیائی در استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است لیکن تاسیسات شرکت در چهار استان خوزستان ، بوشهر ، کهگیلویه و بویراحمد و فارس گسترده شده است و همین ویژگی موقعیت این شرکت را در بین سایر شرکتها از موقعیت و اهمیت ویژه ای برخوردار کرده است . براساس اطلاعات موجود ،منطقه نفتخیز گچساران در سالهای ۱۳۰۳ و ۱۳۰۲ هجری شمسی مورد مطالعه قرار گرفت و در سال ۱۳۱۰ عملیات حفاری برای چندمین بار آغاز شد و
پس از حفر چاه های بسیار در لایه آسماری ، بالاخره تولید نفت از مخزن گچساران از سال ۱۳۱۸ هجری شمسی باچاه شماره ۱۳ آغاز شد . میدان نفتی گچساران در فاصله ۲۲۰ کیلومتری جنوب شرقی اهواز قرار گرفته و شامل سازندهای شکافدار آسماری و بنگستان بوده که در جهت عمومی شمال غربی ، جنوب شرقی طاقدیسهای میادین نفتی جنوب ایران واقع شده است . این میدان ، طاقدیسی به طول حدود ۷۰ کیلومتر و عرض ۶ تا ۱۵ کیلومتر است . عمده تولید نفت از سازند آسماری این میدان صورت می گیرد که عمدتاً از سنگ های کربناتی تشکیل شده است . اولین چاه بنگستانی که به تولید درآمد ، چاه شماره ۳۶ بود که بهره برداری از آن از سال ۱۳۴۰ آغاز گردید . تاریخچه بهره برداری از مخزن نشان می دهد که بجز یک دوره کوتاه بین سالهای ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ ، تولید از مخزن گچساران همواره ادامه داشته و میزان تولید نیز همیشه سیر صعودی داشته است بطوریکه در سال ۱۳۵۳ به حداکثر میزان خود یعنی بالغ بر ۹۴۰ هزار بشکه در روز رسید . مطالعات میزان بهره دهی چاهها نشان می دهد که شاخص بهره دهی از ۲ تا بیش از۵۰۰ پام / بشکه در روز متغیر می باشد که این اختلاف زیاد بین شاخص بهره دهی چاهها ، بیانگر تاثیر شدید سیستم شکافدار و تراکم شکاف ها و نهایتاً برخورد دهانه چاه با شکافها است .
***5
مخازن و تأسیسات
شرکت بهره برداری نفت وگاز گچساران مسئولیت تولید صیانت شده از 18 میدان نفتی را با استفاده از 654 حلقه چاه ، 10 واحد بهره برداری ، 3 کارخانه نمکزدائی ، 11 ایستگاه تقویت فشار و تزریق گاز ، 3 مجتمع بزرگ گاز و گازمایع شامل کارخانه گازوگازمایع-900 پازنان-2 و پالایشگاههای گازوگازمایع-1200 گچساران و 1300 بی بی حکیمه ، سیستم تولید و تزریق گاز پازنان/گچساران ، سیستم گاز آغارودالان مشتمل بر 12 دستگاه ، شیرگاه و لخته گیر مایع ، 5 آزمایشگاه شیمیائی ، 5 واحد آبرسانی ، 70 مجموعه تفکیک گر سرچاهی ، 2 مجموعه تفکیک و تقویت فشار سرچاهی ، 3 ایستگاه برق و حدود 6247 کیلومتر خط لوله 4 تا 42 اینچ را برعهده دارد . این شرکت دارای 13 مخزن در مدار می باشد که عمده تولید نفت به ترتیب از مخازن گچساران با حدود 478 هزار بشکه در روز ، بی بی حکیمه با حدود 108 هزار بشکه در روز و رگ سفید-2 با حدود 66 هزار بشکه در روز صورت می گیرد . مخازن بینک ، گلخاری ، نرگسی ، چلینگر ، پازنان-2 ، سیاهمکان ، گرنگان ، سولابدر ، رودک و خویز نیز به ترتیب چهارمین تا سیزدهمین مخزن در مدار این شرکت محسوب می شود . علاوه بر این مخازن ، کیلورکریم ، زاغه ، چهاربیشه ، منصور آباد و کوه کاکی جمعاً با ظرفیت مجاز تولید 18 هزار بشکه در روز ، بعنوان مخازن برنامه شده این شرکت تلقی می شوند .