پایان نامه تحصیلی کارشناسی مهندسی کشاورزی
***2
چکیده :
نوسانات تولید متأثر از عوامل مختلفی از قبیل تغییرات اقلیمی ، آفات و بیماریها ، علفهای هرز و ... می باشد .
درمیان این عوامل ، نماتد چغندر قند علاوه بر دامنه گسترش بالا بعنوان یکی از مهمترین عوامل محدود کننده کاهش عملکرد در منطقه چناران می باشد .
متأسفانه تکنیک های کنترل که تا به حال مورد استفاده قرار گرفته اند، سازگاری و پایداری کافی در کاهش اثرات سوء نماتد چغندر در شرایط و فرهنگ کشاورزی منطقه به همراه نداشته اند.
یافتن ارقام مقاوم یکی از راههایی است که هر چند تولید آن نیاز به زمان طولانی دارد ، لیکن دانشمندان اصلاح نبات مصمم به یافتن آن می باشند. دراین راستا شرکت سوئدی نوارتیس نوید تولید رقم مقاوم به نماتد به نام نماکیل (Nemakill) را داد.
با هدف بررسی مقاومت رقم نماکیل به نماتد آزمایش در ده مزرعه که دارای آلودگی بالایی بودند ، اجرا گردید . رقم ایرانی BR1 نیز به عنوان شاهد در قطعات دارای آلودگی بالا در مجاورت آن کشت گردید.
***3
میانگین آلودگی اولیه در مزارعی که رقم نماکیل کشت گردید 2326 تخم و لارو در یکصد گرم خاک بود. متوسط آلودگی اولیه مزارعی که رقم BR1 کشت شده بودند نیز 1591 تخم و لارو در یکصد گرم خاک بود.
نتایج بررسیها حاکی از وجود نکات جالب توجه و امید بخش در مبارزه با نماتد چغندر است . جمعیت نهایی آلودگی در رقم نماکیل به 960 عدد تخم و لارو در یکصد گرم خاک کاهش یافت . در حالیکه جمعیت نهایی در رقم BR1 به 3953 تخم و لارو در یکصد گرم خاک افزایش یافته است .یعنی در رقم BR1 جمعیت تقریباً 48/2 برابر شده است . متوسط عملکرد ریشه در رقم BR1 بابر 58/15 تن در هکتار و متوسط عیار آن 99/16 درصد بود.
متوسط عملکرد ریشه رقم نماکیل 08/19 تن در هکتار با متوسط عیار 76/17 بود. تجزیه کیفی خمیر ارقام چغندر نیز انجام گردید.
مقدار پتاسیم رقم نماکیل 8/5 و رقم BR1 برابر 97/4 میلی اکی والانت بود. مقدار سدیم رقم نماکیل 64/2 و رقم BR1 برابر 62/2 میلی اکی والانت گزارش شد.
مقدار ازت رقم نماکیل 69/3 و رقم BR1 معادل 16/4 میلی اکی والانت بود. راندمان شکر قابص استحصال (YIELD) در رقم BR1 برابر 41/8 درصد و در رقم نماکیل 94/82 درصد بود.
***4
همچنین مقدار قند تلف شده در ملاس رقم نماکیل 03/3 و در رقم BR1 برابر 67/2 درصد بود. با توجه به اینکه متوسط آلودگی اولیه مزارع رقم نماکیل 19/46 درصد بیش از رقم BR1 بود، با این وجود عملکرد ریشه آن 46/22 درصد بیشتر از رقم BR1 بود. قند ناخالص آن 92/27 درصد بیش از رقم BR1 و در نهایت از نظر قند خالص تولیدی 26 درصد عملکرد بیتشری نسبت به رقم ایرانی BR1 تولید نمود.
در عین حال دلایل پائین بودن عملکرد در مزارع در ذیل آمده است :
.1دریافت دیر بذر رقم نماکیل و در نتیجه تأخیر در کاشت مزارع به گونه ای که اولین آبیاری مزارع به طور متوسط در اوایل خرداد انجام شده است .
.2عدم توجه و دقت کافی کشاورزان در مزارع کشت شده با وجود توصیه و تأکیدهای مکرر به آنها .
با این حال در بین ده مزرعه کشت شده ، دو مزرعه که دقت و رسیدگی مناسبی داشته اند، عملکرد نیز قابل قبول می باشد . نتایج این دو مزرعه در زیر آمده است :
ریشه با عیار 4/18 تولید نمود در حالیکه رقم نماکیل این مزرعه در آلودگی اولیه 2700 تخم و لارو در یکصد گرم خاک ، عملکرد ریشه 29/29 تن در هکتار با عیار 8/18 تولید نمود. در مزرعه دیگری رقم ایرانی در آلودگی اولیه 530 تخم و لارو در یکصد گرم خاک کشت و در نهایت عملکرد ریشه 21/31 تن در هکتار با عیار 95/16 تولید نمود. در حالیکه دراین مزرعه رقم نماکیل که در آلودگی اولیه 960 تخم و لارو در یکصد گرم خاک کشت شده بود عملکرد ریشه آن 51/43 تن در هکتار با عیار 12/19 درصد بود.
نتیجه این که دراین دو مزرعه از نظر قند ناخالص بطور متوسط رقم نماکیل 14/39 درصد عملکرد بیشتری از رقم BR1 تولید نمود، با وجود اینکه آلودگی اولیه در مزارع رقم نماکیل 95/30 درصد بیشتر از BR1 بود.
***5
نماتد چیست ؟
نماتد ها کرم های نخی شکل و رطوبت پسندی هستند که می‌توانند در طیف زیستی وسیعی در اکثر مناطق جهان یافت شوند. نماتدها در آبهای شیرین، آبهای شور، خاک، مواد پوسیده، گیاهان، جانوران و انسان مشاهده می‌شوند.
تغذیه نماتد ها به اشکال متعدد از زیستگاهشان صورت می گیرد. آنها روی باکتریها و قارچها درمواد آلی مرده زندگی می‌کنند، به صورت شکارچی از دیگر نماتدها نیز تغذیه کرده و در بدن بسیاری از جانوران تکامل یافته ( مانند کرمهای trichina ) و یا گیاهان به صورت انگل به سر می برند.
نماتدها در زیستگاه شان با پیچ و تاب خوردن جابجا می‌شوند. قبل از این نیز به اسم کرم های زالویی نامگذاری شده‌اند. گونه های خسارت زا در گیاهان به طور متوسط یک میلی متر طول دارند. این گونه نماتدها دارای خرطوم دهانی ( استایلت ) هستند که به وسیله آن سلولهای گیاهی را سوراخ می‌کنند و ضمن ترشح بزاق، جذب محتویات سلولی انجام می گیرد.
بیش از 15000 گونه نماتد شناسایی شده است که حدود 3000 گونه با گیاهان زندگی می‌کنند و از این تعداد، حدود 100 گونه می‌توانند خسارات قابل توجهی در گیاهان زراعی ایجاد نمایند. نماتد مولد سیستم چغندرقند ( Heterodera schachtii ) یکی از گونه هایی است که از بیشترین اهمیت اقتصادی برخوردار است.